De scheiding bij verschillende religies

Islamitische echtscheiding
De islamitische scheidingsregels zijn omschreven in de Sharia, het islamitische recht. De Sharia is te vinden in een verzameling rechtsboeken, genaamd fiqh. De rechtsboeken zijn gebaseerd op de Koran en de hadieth.
De Sharia speelt niet in elk islamitisch land en in elk deel binnen de islamitische wereld dezelfde rol, terwijl ze op het gebied van rituele voorschriften en ook op het gebied van het huwelijk en erfrecht in veel islamitische landen wel belangrijk is. De toepassing van de Sharia verschild van land tot land. Aan de ene kant bevinden zich Iran en Saoedi Arabië waar men op gebied van familierecht alleen de Sharia kent. Aan de andere kant staan landen als Turkije en Tunesië. In Tunesië is wel het islamitische recht van toepassing, maar zijn verstotingen verboden en in Turkije is in 1926 het recht geseculariseerd (de afname van maatschappelijk invloed van religie). Daar geld geen islamitisch recht. Marokko heeft het personen en familierecht vastgelegd in de Mudawwanah en die volgt de Sharia. Behalve de toepassing verschilt ook de interpretatie van de Sharia door de verschillende scholen binnen de islam.

Verstoting van de vrouw door de man(talaq) is in de meeste islamitische landen de gebruikelijke manier om te scheiden. Volgens de koran moet een verstoting aan twee voorwaarden voldoen: Er moeten goede redenen zijn en een derde moet serieus hebben geprobeerd verzoening tot stand te brengen. Na de verstoting geldt voor de vrouw een wachttijd (idda) van drie maanden (officieel drie menstruatiecycli) waarin de vrouw niet mag hertrouwen. In deze drie maanden kan de man de verstoting herroepen. Na drie verstotingen is de scheiding definitief en moet de man het niet betaalde deel van de bruidsprijs uitbetalen aan zijn vrouw, ook moet de man een schadevergoeding betalen en tijdens de idda de vrouw onderhouden, daarna houdt de onderhoudsplicht op. De financiële verplichtingen die de man heeft ten opzichte van zijn vrouw blijken te helpen bij het niet zomaar scheiden (vanuit de man gezien), dit is vooral het geval als de bruidsprijs erg hoog is geweest. De kinderen blijven na de verstoting onder voogdij van de ma, maar de vrouw heeft h et recht om de kinderen te verzorgen (hadana). De vrouw kan dit recht kwijtraken als zij hertrouwd. De man moet voor het onderhoud van de kinderen geld betalen aan zijn ex-vrouw.

Naast de verstoting door de man zijn er nog twee mogelijkheden om te scheiden binnen islam, namelijk de verstoting van de man op aanvraag van de vrouw (khul) en de rechtelijke verstoting (tatliq) Voor de verstoting door de man op verzoek van de vrouw, moet de man mee willen werken en moet de vrouw de man compenseren voor de verstoting. De compensatie kan van alles inhouden, ze kan afzien van het restant van de bruidsprijs, ze kan afzien van de onderhoudsplicht tijdens de idda, ze kan afzien van alimentatie voor de kinderen of ze kan afstand doen van het recht de kinderen te verzorgen. Dit is een kwestie van onderhandelen tussen de echtgenoten, maar meestal bestaat de compensatie uit het kwijtschelden van de bruidsprijs.
De derde vorm van scheiden is de rechtelijke verstoting (tatliq). De rechter verstoot in dit geval de vrouw en kruipt als het waren in de huid van de man. Dit gebeurd meestal op verzoek van de vrouw. Maar er is ook een grond waarop de man aan de rechter kan vragen de vrouw te verstoten.
Er zijn 5 gronden voor een rechtelijke verstoten die erkent worden

• Het niet nakomen van de onderhoudsplicht door de man.

• Ernstige lichamelijke of geestelijke gebreken waar de ander schade van ondervindt.

• Als hij haar schade toebrengt (bijvoorbeeld door mishandeling)

• Langdurige afwezigheid van de man zonder geldige reden.

• Als de man geslachtsgemeenschap weigert.

Een rechterlijke verstoting is voor de vrouw een langdurig traject. De rechter zal namelijk eerst proberen een poging te doen om de partijen te verzoenen. Als de vrouw er bij blijft dat ze wil scheiden, moet ze voldoende bewijzen en getuigenissen hebben die de aanklacht tegen haar man onderbouwen. Dit kan een groot probleem zijn, mishandeling bijvoorbeeld speelt zich niet af in het openbaar en is daarom moeilijk te bewijzen.
Een islamitisch land als Marokko erkent een scheiding waarbij Marokkaanse betrokken zijn alleen als deze scheiding via het Marokkaanse recht is uitgesproken.
Voor Marokkaanse vrouwen is het scheiden naar Nederlands recht niet zonder gevaren. Als ze dan hertrouwt en naar Marokko gaat voor familiebezoek kan ze worden gearresteerd wegens overspel en kunnen eventuele kinderen afgepakt worden.

Joodse echtscheiding
Een joods religieus huwelijk eindigt via de 'get', De get is de schiedingsakte die alleen door de man kan worden aangevraagd. Wie de schuldige is, is niet van belang, elke reden is geldig. Het is zelfs zo dat wanneer het eten dat de vrouw bereidt heeft, en dit eten de man niet smaakt dat de man mag scheiden. Toestemming van de vrouw is niet nodig, maar om te zorgen dat de mannen niet te makkelijk scheiden zijn er vele rituelen en regels. Een vrouw die van een man wil scheiden heeft een probleem als ze haar get niet krijgt, ze kan zo niet scheiden van de man.
De man schrijft de scheidingsakte(get), en draagt deze dan over aan zijn vrouw dit kan direct maar ook via een vertegenwoordiger. Zonder toestemming van een rabbinale rechtbank mag een get niet worden opgesteld, de rechtbank gaat pas akkoord als de redenen voor de echtscheiding duidelijk zijn en het bedrag van het huwelijkscontract(de Ketubah) is uitbetaald.
Net als andere religies betekent een civielrechtelijke scheiding niet dat ook aan het huwelijksgeloof een eind is gekomen. Dit kan problemen opleveren bij joodse huwelijke. Chantage door de man komt in conflictsituaties regelmatig voor, dit omdat de man juist het alleenrecht heeft op de scheiding. Weigert de man zijn vrouw een get te geven, dan is het voor de vrouw onmogelijk om opnieuw te trouwen via het joods recht en ook onmogelijk om te scheiden.
Vaak weigeren de mannen omdat ze dan een betere uitgangspositie hebben bij de financiële onderhandelingen, omgangsregeling met het kind en toebedeling van het huis. In Israël komt het voor dat de mannen die door de civiele rechter zijn veroordeeld voor de weigering hun vrouw een get te geven, liever in de gevangenis te blijven dan de vrouw een plezier te doen. Veel joden blijven dan ook religieus getrouwd met hun ex en hertrouwen dan via het burgerlijk recht met een andere vrouw

Voor vrouwen wordt een tweede burgerlijk huwelijk zonder een religieuze get gezien als overspelig huwelijk, en eventuele kinderen voortgekomen uit dat huwelijk gezien als bastaarden(mamzerim). Een vrouw die niet gescheiden is maar wel hertrouwd is heet een agoenab (een getekende vrouw).
Vrouwen hebben bij een religieuze scheiding ook een zekere macht, zij kunnen de acceptatie van een get weigeren. Tijdelijk of permanent is de vrouw daardoor ook in staat de man te chanteren, hoewel dit niet vaak voorkomt. De man kan hierdoor niet hertrouwen via rabbinaal recht, maar als hij civielrechtelijk hertrouwd is hij niet schuldig aan overspel terwijl de vrouwen dit dan wel zijn.